โครงการส่งเสริมการเรียนรู้ เพื่อการอนุรักษ์และฟื้นฟูสิ่งแวดล้อมอันเนื่องมาจากพระราชดำริ จ.ตาก

ความเป็นมา

     บริษัท ผาแดงอินดัสทรี จำกัด (มหาชน) ได้รับสัมปทานทำเหมืองแร่สังกะสี ในพื้นที่ป่าสงวน ป่าแม่สอด 2,077 ไร่ ตั้งอยู่ที่ ต.พระธาตุผาแดง อ.แม่สอด จ.ตาก วันที่ 24 มีนาคม 2558 พระบาทสมเด็จพระปรมินทรมหาภูมิพลอดุลยเดช บรมนาถบพิตร ทรงพระกรุณาโปรดเกล้าโปรดกระหม่อมทรงรับ “โครงการส่งเสริมการเรียนรู้เพื่อการอนุรักษ์และฟื้นฟูสิ่งแวดล้อม” ไว้เป็นโครงการอันเนื่องมาจากพระราชดำริ (หนังสือพระราชสำนักราชเลขาธิการที่ รล0008.4/7369) ปี 2559 มีการแต่งตั้งคณะกรรมการส่งเสริมการเรียนรู้เพื่อการอนุรักษ์และฟื้นฟูสิ่งแวดล้อมบริเวณเหมืองสังกะสี อันเนื่องมาจากพระราชดำริ อำเภอแม่สอด โดย สำนักงานคณะกรรมการพิเศษเพื่อประสานงานโครงการอันเนื่องมาจากพระราชดำริ (สำนักงาน กปร.) เป็นผู้ประสานงาน ปัจจุบันบริษัทได้ยุติการทำเหมืองแร่สังกะสี เมื่อปี 2560 และได้ส่งมอบคืนพื้นที่แก่กรมป่าไม้ในปี 2562

แนวทางการพัฒนาและฟื้นฟูพื้นที่เหมืองผาแดง 7 กิจกรรม

  1) ศูนย์อบรมสัมมนาด้านการอนุรักษ์ทรัพยากรธรรมชาติ
  2) พิพิธภัณฑ์เหมืองแร่สังกะสีดอยผาแดง
  3) ศูนย์ฟื้นฟูสมรรถภาพผู้สูงอายุ
  4) ศูนย์อนุรักษ์พันธุ์กล้วยไม้ป่าและพืชท้องถิ่น
  5) ศูนย์พัฒนาและส่งเสริมการใช้หญ้าแฝกเพื่อการอนุรักษ์ดินและน้ำ
  6) สถานที่ท่องเที่ยวเชิงนิเวศและแหล่งนันทนาการ
  7) สวนพฤกษศาสตร์

   ปี 2560 สวทช. ร่วมกับกรมป่าไม้ หารือแนวทางการดำเนินงานร่วมกัน มุ่งเน้นการพัฒนางานวิชาการ งานวิจัย การใช้เทคโนโลยี และนวัตกรรม ต่างๆ ร่วมฟื้นฟูพื้นที่เหมือง เช่น (1) การพัฒนางานวิจัย เช่น การเก็บรวบรวมพันธุ์พืช/พืชเศรษฐกิจ/ไม้ดอกไม้ประดับ การเพาะเลี้ยงเนื้อเยื่อ การศึกษาเห็ดป่าและราแมลง (2) การใช้เทคโนโลยีอัจฉริยะ Smart-IoT ร่วมกับการทำโรงเรือนเพื่ออนุรักษ์พันธุ์พืช (3) การพัฒนาบุคลากรของกรมป่าไม้ สร้างความรู้ความสามารถทางวิชาการ กิจกรรมที่ดำเนินการ

กิจกรรมที่ดำเนินการ

     การประชุมวิชาการนานาชาติ: International Conference on Biodiversity (IBD2019) ระหว่างวันที่ 22-24 พฤษภาคม 2562 ณ โรงแรมเซ็นทาราแกรนด์ เซ็นทรัลเวิลด์ กรุงเทพฯ สมเด็จพระกนิษฐาธิราชเจ้า กรมสมเด็จพระเทพรัตนราชสุดา ฯ สยามบรมราชกุมารี เสด็จพระราชดำเนินเป็นองค์ประธานเปิดงานประชุมวิชาการฯ เมื่อวันที่ 22 พฤษภาคม 2562 จัดโดย สวทช. ทรงรับฟังการบรรยายของ keynote speaker ที่สำคัญในเรื่องการอนุรักษ์พันธุ์พืชและฟื้นฟูสิ่งแวดล้อม ได้แก่
  1. Dr. Rachel Warmington, Science Team Manager, Eden Project บรรยายเรื่อง The Phadaeng Botanic Garden: a model for a regenerative tropical botanic garden
  2. Mr. Arie-Johann Heiertz, RWE Technology International บรรยายเรื่อง Technical aspects of mine reclamation in the Rhenish Lignite Basin and possible ways of biodiversity, bioeconomy and public use
ในการประชุมได้เกิดการแลกเปลี่ยนองค์ความรู้ด้านเทคโนโลยีต่างๆ และได้หารือแนวทางการดำเนินงานร่วมกับกรมป่าไม้ เพื่อพัฒนาและฟื้นฟูเหมืองผาแดง อ.แม่สอด จ.ตาก และนักวิจัยจากจูลิช ได้ประสานงานและพัฒนาความร่วมมือระหว่าง บริษัท RWE* ซึ่งเป็นบริษัทที่มีความเชี่ยวชาญด้านการฟื้นฟูเหมืองจากสหพันธ์สาธารณรัฐเยอรมนี ในการมุ่งหวังให้เกิดการแลกเปลี่ยนองค์ความรู้ และพัฒนาพื้นที่เหมืองผาแดง

  หมายเหตุ: * RWE เป็นบริษัทด้านพลังงาน มีประสบการณ์การฟื้นฟูเหมือง และเป็นที่ปรึกษาให้กับหลายประเทศทั่วโลกการไฟฟ้าฝ่ายผลิตแห่งประเทศไทย (กฟผ.) ว่าจ้างบริษัท RWE เป็นที่ปรึกษาในการจัดการและฟื้นฟูเหมืองแม่เมาะ จ.ลำปาง

  การสร้างความร่วมมือด้านการฟื้นฟูพื้นที่ระหว่างไทย และ ผู้เชี่ยวชาญจาก RWE และสถาบันวิจัย Jülich

  สวทช., สำนักงาน กปร.(ดร.วีระชัย ณ นคร), กฟผ. และ มจธ. ร่วมกับผู้เชี่ยวชาญ RWE และ Jülich เยี่ยมชม RWE และสถาบันวิจัย Jülich ระหว่างวันที่ 23-24 ตุลาคม 2562 โดยในการเยี่ยมชมได้แลกเปลี่ยนองค์ความรู้ด้านเทคโนโลยีต่างๆ และกำหนดแนวทางการพัฒนางานวิชาการเพื่อการฟื้นฟูเหมืองผาแดง ได้แก่ soil stability, mine reclamation, water management, งานวิจัยด้านพลังงานหรือพลังงานทดแทน, งานวิจัยด้านพืช เป็นต้น โดยมีแผนการดำเนินงานในการเตรียมจัด workshop เพื่อแลกเปลี่ยนข้อมูลวิชาการ และการพัฒนาข้อเสนอโครงการเพื่อดำเนินงานร่วมกันในพื้นที่