วังสระปทุม:  วันศุกร์ที่ ๒๑ มิถุนายน ๒๕๖๗ เวลา ๑๕.๐๐ น. สมเด็จพระกนิษฐาธิราชเจ้า กรมสมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี พระราชทานพระราชวโรกาสให้ศาสตราจารย์ไพรัช ธัชยพงษ์ กรรมการและเลขาธิการมูลนิธิเทคโนโลยีสารสนเทศตามพระราชดำริสมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี นำผู้บริหาร และนักฟิสิกส์พลังงานสูงของเซิร์น (The European Organization for Nuclear Research: CERN) ผู้แทนคณะกรรมการจัดงานอบรมฟิสิกส์พลังงานสูงระยะสั้นเอเซียยุโรปแปซิฟิก (Asia-Europe-Pacific School of High Energy Physics) ซึ่งจัดขึ้นที่ประเทศไทย และคณะกรรมการโครงการความสัมพันธ์ไทย-เซิร์นตามพระราชดำริฯ เข้าเฝ้าฯ กราบบังคมทูลรายงานความก้าวหน้าโครงการความสัมพันธ์ไทย-เซิร์น และแนวทางการดำเนินงานในอนาคต

     เซิร์น หรือองค์การวิจัยนิวเคลียร์ยุโรป เป็นองค์การความร่วมมือระหว่างประเทศในทวีปยุโรปเพื่อวิจัยและพัฒนาทางฟิสิกส์อนุภาคบางครั้งก็เรียกว่าฟิสิกส์พลังงานสูงเพื่อการค้นพบอนุภาคใหม่ของวิทยาศาสตร์แนวหน้า   ความสัมพันธ์ระหว่างไทยกับเซิร์นเกิดขึ้นเมื่อสมเด็จพระกนิษฐาธิราชเจ้า กรมสมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี เสด็จพระราชดำเนินเยือนเซิร์นครั้งแรกในปีพ.ศ. ๒๕๔๓ หลังจากนั้นความสัมพันธ์ระหว่างไทยกับเซิร์นได้ขยายตัวขึ้นตามลำดับ

     มูลนิธิเทคโนโลยีสารสนเทศตามพระราชดำริสมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารีได้รับสนองพระราชดำริประสานงานกับหน่วยงานร่วมดำเนินงานในประเทศไทยคือมหาวิทยาลัยและสถาบันวิจัย อาทิ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย มหาวิทยาลัยเทคโนโลยีสุรนารี มหาวิทยาลัยเทคโนโลยีพระจอมเกล้าธนบุรี มหาวิทยาลัยเชียงใหม่ สถาบันวิจัยแสงซินโครตรอน (องค์การมหาชน) และสำนักงานพัฒนาวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยีแห่งชาติ มากว่า ๒๐ ปีแล้ว โดยเมื่อวันที่ ๑๓ กันยายน ๒๕๖๑ ได้มีการลงนามในข้อตกลงความร่วมมือนานาชาติ (International Collaboration Agreement) ระหว่างราชอาณาจักรไทย และเซิร์น โดยสมเด็จพระกนิษฐาธิราชเจ้า กรมสมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารีทรงเป็นองค์ประธานในพิธีลงนาม ณ วังสระปทุม

     ประเทศไทยมีกิจกรรมความร่วมมือระหว่างไทยกับเซิร์น ที่สำคัญ ได้แก่ 

ด้านงานวิจัย เช่น (๑) ความร่วมมือระหว่างมหาวิทยาลัยและหน่วยงานทางด้านฟิสิกส์ของไทย กับสถานีวิจัยของเซิร์นชื่อว่า CMS (อ่าน ซี – เอม – เอส) และ ALICE (อ่าน อะ – ลิซ)  (๒) โครงการสร้างเครื่องเร่งอนุภาคเชิงเส้นเพื่ออาบผลไม้ และ (๓) ภาคีโครงสร้างพื้นฐานวิทยาการคอมพิวเตอร์แห่งชาติเรียกว่า eSience (อ่าน อี – ซายน์)  (National e-Science Infrastructure Consortium)

ด้านพัฒนากำลังคน ได้แก่ (๑) โครงการจัดส่งนักเรียนระดับมัธยมศึกษาตอนปลายไปศึกษาดูงานที่เซิร์น (๒) โครงการคัดเลือกนักศึกษาและครูสอนฟิสิกส์ เพื่อร่วมโปรแกรมภาคฤดูร้อนเซิร์น (๓) โครงการส่งเสริมนักศึกษาปริญญาโท-เอก และนักวิจัยไปทำงานวิจัย ณ เซิร์น และ (๔) โครงการส่งเสริมการจัดกิจกรรมวิชาการที่เกี่ยวข้องกับเซิร์น

     ในปี ๒๕๖๗ ประเทศไทยได้รับเลือกให้เป็นสถานที่และเจ้าภาพร่วมในการจัดการอบรมฟิสิกส์พลังงานสูงระยะสั้นเอเซียยุโรปแปซิฟิก ซึ่งเป็นการอบรมวิชาการทางด้านฟิสิกส์พลังงานสูงที่จัดขึ้นทุก ๒ ปีสำหรับนักศึกษาปริญญาเอกด้านฟิสิกส์อนุภาคเชิงทดลอง หรือเชิงปรากฏการณ์วิทยา ผู้สอนเป็นผู้เชี่ยวชาญทางด้านฟิสิกส์ทฤษฎีในสาขาต่าง ๆ มีวัตถุประสงค์เพื่อเป็นเวทีที่ให้โอกาสนักฟิสิกส์รุ่นใหม่ได้เรียนรู้ความก้าวหน้าล่าสุดในด้านฟิสิกส์อนุภาคจากนักวิจัยชั้นนำของโลก ส่งเสริมการสื่อสารระหว่างนักวิจัยรุ่นใหม่ในภูมิภาคเอเชีย ยุโรป และแปซิฟิก การจัดอบรมในปีพ.ศ. ๒๕๖๗ นี้จัดเป็นครั้งที่ ๖ จัดขึ้นระหว่างวันที่ ๑๒-๒๕ มิถุนายน ๒๕๖๗ มีนักศึกษานานาชาติเข้าร่วมจำนวน ๙๔ คนจาก ๓๐ ประเทศ เป็นนักศึกษาไทยจำนวน ๕ คน

     การที่ประเทศไทยได้เป็นเจ้าภาพในการจัดการอบรมอบรมฟิสิกส์พลังงานสูงระยะสั้นเอเซียยุโรปแปซิฟิก   ครั้งนี้จะนำไปสู่การขยายความร่วมมือ การสร้างเครือข่ายการทำงานร่วมกันของประเทศในภูมิภาคเอเชียกับเซิร์น รวมทั้งสถาบันวิจัยทางด้านฟิสิกส์พลังงานสูงอื่น ๆ ในภูมิภาคต่อไป ในอนาคต