โครงงานเครื่องสรงน้ำพระธาตุ
(ม.ต้น)
ผู้จัดทำ
- สามเณรอชิตพล คำปัญจะ ระดับชั้นมัธยมศึกษาตอนต้น
- สามเณรฉัตรมงคล เนื่องยางศรี ระดับชั้นมัธยมศึกษาตอนต้น
อาจารย์ที่ปรึกษา: พระมหาพิพัฒน์ อภิวฑฺฒโน และนางสาวสริตา เมืองมูล
สถานศึกษา :โรงเรียนร้องแหย่งวิทยาคม
บทนำ
การสรงน้ำพระบรมสารีริกธาตุ และ พระธาตุ เป็นประเพณีความเชื่อดั้งเดิมมาแต่โบราณ ที่นิยมกระทำเป็นประจำทุกปี เปรียบเสมือนการได้สรงน้ำพระพุทธเจ้าหรือพระอรหันต์ทั้งหลาย โดยทั่วไปจะกระทำในวันสำคัญทางพระพุทธศาสนา หรือ วันงานเทศกาลประจำปี เช่น สงกรานต์ เป็นต้น และวิธีปฏิบัติในการสรงน้ำ ก็จะแตกต่างกันไป แล้วแต่ความเชื่อและความศรัทธาของแต่ละท้องที่นั้นๆหรือแล้วแต่บุคคล สมัยโบราณมักจะบูชาพระบรมธาตุด้วยเครื่องหอม และข้าวตอกดอกไม้ ตามปกติแล้วจะสรงพระธาตุด้วยน้ำสะอาดบริสุทธิ์ หรือน้ำสะอาดเจือด้วยสิ่งบูชา แล้วแต่ความชอบ และความเชื่อในแต่ละท้องถิ่น ยกตัวอย่างเช่น น้ำหอม น้ำอบ ดอกไม้ กลีบดอกไม้ ฝักส้มป่อย หรือ แก่นไม้จันทน์ฝน เป็นต้น
เนื่องจากองค์พระบรมธาตุ ส่วนใหญ่บรรจุอยู่ใต้ฐานพระเจดีย์ การสรงน้ำจึงกระทำโดยการราดน้ำไปบนองค์พระเจดีย์ เชื่อกันว่าเป็นที่บรรจุพระบรมสารีริกธาตุขององค์สมเด็จพระสัมมาสัมพุทธเจ้า เป็นของที่ศักดิ์สิทธิ์ ดังนั้นบริเวณรอบ องค์เจดีย์จึงนิยมทำกำแพงแก้วกั้นไว้เป็นบริเวณลาน (ข่วง) เจดีย์ บุคคลใดประสงค์จะเข้าไปที่ลานในกำแพงแก้ว เพื่อกราบไหว้บูชา หรือเข้าไปทำความสะอาด ถ้าสวมหมวกจะต้องถอดออก ถ้าสวมรองเท้าต้อง ถอดรองเท้า และที่ห้ามเข้าไปในบริเวณลานเจดีย์ คือ ผู้หญิง ถือว่าถ้าผู้หญิงเข้าไปจะทำให้เสียความศักดิ์สิทธิ์ เรื่องเขตหวงห้ามนี้ไม่ได้มีแค่เรื่องพระธาตุเจดีย์กับสตรี แต่ยังมีการห้ามฆราวาสผู้ครองเรือนเข้าเขตสงฆ์ ซึ่งแม้แต่บุรุษก็ไม่สามารถเข้าได้
จากปัญหาดังกล่าวผู้จัดทำ ได้มีแนวคิดที่จะสร้างเครื่องสรงน้ำพระธาตุอัตโนมัติขึ้นมาเพื่อเสริมสร้างแรงจูงใจ ในด้านจิตใจให้แก่คณะศรัทธาประชาชนทั่วไปที่ได้ไปกราบไหว้ สักการบูชาองค์พระธาตุเจดีย์ ไม่ให้ขัดต่อจารีตประเพณีในแต่ละท้องถิ่นตามข้อห้ามดังกล่าวที่เราได้พบเห็นตรงบริเวณองค์พระธาตุเจดีย์ และยังก่อให้เกิดความศรัทธามากยิ่งขึ้น